Spinoza, geometrik düzende kaleme aldığı başyapıtı “Ethica”da sarsılmaz felsefi mutluluğu monist bir Doğa sistemi üzerine kurmuştur. Toplum, akıl, duygular, zihin… Hepsi varlığın sahip olduğu kudretle (zorunlu olarak) doğrudan ilişkilidir.
Tanrı ya da Doğa (Deus et Natura) tek bir tözdür (substantia). Bu töz (substantia) kendi kendinin nedeni olarak sonsuz sayıda sıfata (attributum) yani niteliğe sahiptir. Biz, Doğanın sonsuz sıfatlarından “yer kaplama” ve “düşünme” sıfatlarına vakıf olabiliriz. Diğer taraftan, töz, sonsuz sayıda tavra (hâle) da (modus) sahiptir. Tek olan Töz, kendi kendinin nedeni olması bakımından Doğalayan Doğadır (Natura Naturans). Sonsuz sayıdaki Tavırlar ise kendi kendilerinin nedenleri olmaması bakımından Doğalanan Doğadır (Natura Naturata).
Doğasından belli bir etkinin doğmadığı hiçbir şey yoktur [E, I, 36. Önerme]
Ethica, “geometrik dille” yazılmıştır. Diğer bir deyişle, aksiyom ve postulatlara dayalı önermeler birbiriyle çelişmez. Bu bakımdan Ethica doğanın matematiksel resmidir. Bu nedenle her argüman doğadaki evrensel determinist yasasının çelişmezliğini de ifade eder. Spinoza felsefesinde evrende her şeyin bir ya da birden çok nedeni vardır. Einstein’ın da ifadesiyle: “Tanrı zar atmaz”. Herhangi bir neden tarafından belirlenen bir sonuç ise bir başka şeyin zorunlu nedeni olur ve bu böylece sonsuza dek devam eder.